سیم ارت: حفاظ نامرئی در مدارهای الکتریکی

سیم ارت (یا سیم زمین) مسیری تعبیه‌شده در سیستم‌های برق‌کشی است که وظیفه‌ای جز تأمین ایمنی بر عهده ندارد. برخلاف سیم‌های فاز و نول که مدار الکتریکی را تغذیه و کامل می‌کنند، سیم ارت جریان الکتریکی خاصی را در شرایط عادی حمل نمی‌کند. این سیم که معمولاً با روکش سبز/زرد مشخص می‌شود، تمامی بخش‌های فلزی بدنه‌ی دستگاه‌های برقی را به زمین متصل می‌کند. به بیان ساده، سیم ارت مانند سپری عمل می‌کند که در صورت بروز مشکل در دستگاه‌های برقی (مثلاً اتصالی یا خرابی عایق)، برق اضافی را به سرعت و ایمن به زمین منتقل کرده و از برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند. شاید در نگاه اول حضور این سیم «اضافه» چندان محسوس نباشد، اما همین حفاظ نامرئی نقش بزرگی در ایمنی زندگی روزمره ما ایفا می‌کند.

نگاهی تاریخی به پیدایش ارتینگ

استفاده از زمین به عنوان بخشی از مدار الکتریکی ایده‌ای است که قدمت آن به عصر تلگراف بازمی‌گردد. در سال ۱۸۳۶، یک دانشمند آلمانی به نام «کارل آگوست اشتاینheil» کشف کرد که زمین می‌تواند به عنوان سیم برگشت در مدار تلگراف عمل کند و نیازی به سیم برگشتی مجزا نیست. این کشف، آغازگر درک ما از زمین به عنوان رسانای الکتریکی بود. با اختراع سیستم‌های برق‌رسانی شهری، مفهوم ارتینگ به تدریج برای ایمنی مورد توجه قرار گرفت. اوایل قرن بیستم، حتی در کشورهای پیشرفته نیز نصب سیم ارت در تأسیسات برقی خانگی فوری پذیرفته نشده بود. به عنوان مثال در شهر نیویورک آمریکا، بحث‌های زیادی پیرامون ضرورت ارتینگ درگرفت و سرانجام از سال ۱۹۱۳ نصب سیم ارت در ساختمان‌ها اجباری شدantler.nyc. در اروپا نیز روند مشابهی دیده شد؛ انجمن مهندسان برق انگلستان در دهه‌های آغازین قرن بیستم اتصال بدنه‌های فلزی به زمین را الزام‌آور اعلام کرد و در سال ۱۹۲۳ کشور فرانسه نیز در استانداردهای ملی خود ارت کردن تجهیزات برقی را اجباری نمود. این اقدامات نشان داد که ایمنی برق یک ضرورت جهانی است. امروزه در اکثر کشورهای جهان، مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای اجرای سیستم ارتینگ در ساختمان‌ها وجود دارد و نبود سیم ارت در تأسیسات برقی جدید عملاً غیرقانونی است.